کاربرد سوکت و پلاگ ضدانفجار چیست؟
سوکت و پلاگ ضدانفجار یا کلید پریز ضد انفجار به دوشاخه و پریز الکتریکی اطلاق می‌شود که برای جلوگیری از اشتعال گازها و بخارات قابل اشتعال موجود در هوا اطراف طراحی شده‌اند. این تجهیزات ضد انفجار معمولاً در کاربری‌هایی مانند محیط‌های صنعتی که مواد فرار وجود دارد، استفاده می‌شود. اصطلاح «ضدانفجار» به این معنی نیست که کاربرد سوکت و پلاگ ضدانفجار جلوگیری از انفجار باشد، بلکه آنها برای جلوگیری از جرقه و نوسانات الکتریکی طراحی شده‌اند. جرقه و نوسانات الکتریکی ممکن است باعث انفجارهای مرگبار شوند. در این مقاله از وبسایت «اطلس مگا ماشین» در مورد ماهیت و کاربرد سوکت و پلاگ ضدانفجار صحبت می‌کنیم.
کاربرد سوکت و پلاگ ضدانفجار چیست؟
پلاگ‌ها و سوکت‌های ضدانفجار طوری طراحی شده‌اند که جلوی هرگونه انفجاری که به دلیل جرقه‌های داخل محفظه ایجاد می‌شود را می‌گیرد. همچنین درباره کاربرد سوکت و پلاگ ضدانفجار می‌توان گفت که به جلوگیری از اشتعال بخارات، گازها و گرد و غبار در هوای اطراف کمک می‌کند. جرقه و نوسانات الکتریکی ایجاد شده در هنگام وصل کردن یا قطع کردن اتصال می‌توانند مرگبار باشند، زیرا اگر هر جرقه به فضای خطرناک اطراف نشت کند با مشتعل کردن هوای اطراف منجر به انفجار بزرگ می‌شود.
زمانی که تجهیزاتی مانند سوکت و پلاگ ضدانفجار در مناطق خطرناک مستقر می‌شوند، امنیت این مناطق برقرار می‌شود. این تجهیزات ضد انفجار خطر آتش سوزی، خطر مرگ افراد و از بین رفتن دارایی‌های صنعتی را تا حد زیادی کاهش می‌دهند. به عبارتی، هنگام انتخاب و نصب تجهیزات الکتریکی ضد انفجار، رعایت مقررات و استانداردهای محلی بسیار مهم است.
اجزای سوکت و پلاگ ضدانفجار
قبل از آن‌که درباره کاربرد سوکت و پلاگ ضدانفجار صحبت کنیم، بد نیست اشاره‌ای به اجزای سوکت و پلاگ ضدانفجار داشته باشیم. اجزای کلید پریز ضد انفجار با دقت طراحی شده‌اند تا خطر اشتعال را در محیط‌های خطرناک که ممکن است احتمال انفجاری داشته باشند به حداقل برسانند. محفظه بیرونی یک جزء حیاتی است که برای مهار هرگونه جرقه، شعله یا قوس ایجاد شده ساخته می‌شود. مواد مورد استفاده برای محفظه بیرونی سوکت و پلاگ ضدانفجار معمولاً محکم و مقاوم در برابر ضربه، خوردگی و عوامل محیطی است. محفظه بیرونی می‌تواند از پلاستیک ضخیم و فشرده با پوشش آلومینیومی یا GRP (پوشش عایق با لایه‌ای شیشه‌ای) باشد.
کنتاکت‌ها و ترمینال‌های داخلی سوکت و پلاگ ضدانفجار طوری طراحی شده‌اند که خطر جرقه را به حداقل برسانند. آنها اغلب از موادی ساخته می‌شوند که احتمال کمتری برای ایجاد جرقه دارند. هدف این طراحی جلوگیری از قوس الکتریکی است که می‌تواند به عنوان منبع احتراق عمل کند. همچنین تمامی سوکت‌های صنعتی و ضدانفجار از یک سوئیچ اینترلاک بهره می‌برند. این سوئیچ مجهز به مکانیزم قفل یا نگهدارنده داخلی است که پلاگ را محکم در سوکت قرار داده و امکان بیرون کشیدن غیر ارادی آن را حذف می‌کند.
سوکت پلاگ‌های ضد انفجار در مدل‌های Exd و Exde تولید می‌شوند. این مدل‌ها معرف مقدار حفاظت سوکت در مقابل نفوذ گازهای انفجاری است. از سویی دیگر، سوکت و پلاگ ضدانفجار با درجات حفاظت IP54 تا IP67 به فروش می‌رسند. در واقع این اعداد معیاری برای تعیین محافظت سوکت پلاگ در مقابل نفوذ غبار و رطوبت هستند. برای مثال، عدد اول (5) در مدل IP54 نشانگر مقدار محافظت گرد و غبار و عدد دوم (4) نشانگر مقدار محافظت در مقابل رطوبت است.
ویژگی‌ها و کاربرد سوکت و پلاگ ضدانفجار
ویژگی‌های مهم و کاربرد سوکت و پلاگ ضدانفجار عبارتند از:
- کلید و پریز ضدانفجار معمولاً در یک محفظه محکم و مهر و موم شده قرار می‌گیرد. این طراحی به جلوگیری از هرگونه جرقه یا شعله‌ای که ممکن است در داخل دستگاه رخ دهد کمک می‌کند.
- اتصالات و نقاط ورودی سوکت و پلاگ ضدانفجار برای جلوگیری از ورود گازهای قابل اشتعال یا گرد و غبار به شکلی محکم بسته می‌شوند.
- سوکت و پلاگ ضدانفجار اغلب از موادی ساخته می‌شوند که می‌توانند در برابر شرایط سخت محیطی مانند خوردگی مقاومت کنند. این موضوع در کاربرد سوکت و پلاگ ضدانفجار نیز تاثیر می‌گذارد.
- برخی از انواع سوکت و پلاگ ضدانفجار ممکن است شامل شعله گیرها باشند که برای جلوگیری از انتقال شعله از داخل به بیرون محفظه طراحی شده‌اند.
مزایا و کاربرد سوکت و پلاگ ضدانفجار
کاربرد سوکت و پلاگ ضدانفجار برای جلوگیری از اشتعال گازها و بخارات انفجاری در محیط‌های خطرناک است. در ادامه به برخی از مزایای استفاده و کاربرد سوکت و پلاگ ضدانفجار اشاره می‌کنیم:
- مهمترین مزیت کلید پریز ضد انفجار ایمنی است. آنها برای جلوگیری از ایجاد جرقه در هنگام وصل و جدا کردن دستگاه‌های الکتریکی طراحی شده‌اند.
- سوکت و پلاگ ضدانفجار برای استفاده در محیط‌های خطرناک مانند کارخانه‌های شیمیایی، پالایشگاه‌های نفت و سایر کاربردها با خطر انفجار مناسب هستند.
- کلید پریز ضد انفجار از مواد مرغوب ساخته شده‌اند تا در برابر محیط‌های سخت مقاومت بالای داشته باشند. آنها در برابر خوردگی، آب و گرد و غبار مقاوم هستند که دوام و طول عمر طولانی آنها را تضمین می‌کند.
- سوکت و پلاگ ضدانفجار در طیف وسیعی از اندازه‌ها و اشکال تولید می‌شوند؛ بنابراین می‌توان مدل مناسب را مطابق با دستگاه‌های الکتریکی خریداری کرد.
- اگرچه کلید پریز ضد انفجار گران‌تر از مدل‌های استاندارد هستند، اما با کاهش خطر انفجار و بهبود قابلیت اطمینان تجهیزات الکتریکی می‌توانند در بلند مدت مقرون به صرفه باشند.
کاربرد سوکت و پلاگ ضد انفجار
همانطور که قبل‌تر بیان کردیم، کاربرد سوکت و پلاگ ضد انفجار در محیط‌هایی است که به دلیل وجود گازهای قابل اشتعال، بخارات یا گرد و غبار قابل احتراق، خطر اتمسفر انفجاری وجود دارد. این قطعات الکتریکی برای اطمینان از ایمنی در کاربری‌های صنعتی استفاده می‌شوند. در ادامه به کاربرد سوکت و پلاگ ضد انفجار اشاره می‌کنیم:
- صنعت نفت و گاز: در پالایشگاه‌های نفت، سکوهای حفاری و پتروشیمی‌ها که گازها و بخارات قابل اشتعال وجود دارد، از کلید پریز ضد انفجار برای تامین برق تجهیزات الکتریکی استفاده می‌شود.
- کارخانه‌های فرآوری شیمیایی: تاسیساتی که مواد شیمیایی را پردازش می‌کنند، اغلب اتمسفر انفجاری دارند. سوکت و پلاگ ضد انفجار برای تامین برق پمپ‌ها، میکسرها، نوار نقاله‌ها و سایر وسایل الکتریکی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
- عملیات معدن: معادن می‌توانند حاوی گازها و گرد و غبار قابل احتراق باشند که شرایط خطرناکی را ایجاد می‌کنند. تجهیزات الکتریکی ضد انفجار از جمله سوکت‌ها و بلاگ‌ها برای تامین برق روشنایی، تجهیزات حفاری، نوار نقاله‌ها و سیستم‌های تهویه در این محیط‌ها کاربرد دارند.
- تسهیلات تولیدی: برخی از فرآیندهای تولیدی مانند فرآیندهایی که شامل مواد قابل اشتعال یا گرد و غبار هستند، نیاز به استفاده از قطعات الکتریکی ضد انفجار دارند. اینها می‌توانند شامل خطوط مونتاژ، تجهیزات حمل مواد و ماشین آلات باشند.
- آشیانه‌های هواپیما: محیط‌هایی که سوخت هواپیما در آن وجود دارند، مانند آشیانه‌های هواپیما و جایگاه‌های سوخت رسانی، خطر انفجار را به همراه دارند. سوکت‌ها و پلاگ‌های ضد انفجار برای تغذیه تجهیزات الکتریکی و روشنایی در این مناطق استفاده می‌شوند.
- صنعت داروسازی: فرآیندهای تولید دارو اغلب شامل استفاده از حلال‌ها و مواد قابل اشتعال است. قطعات الکتریکی ضد انفجار برای اطمینان از عملکرد ایمن ماشین آلات، میکسرها و سایر تجهیزات استفاده می‌شود.
- کارخانه‌های فرآوری مواد غذایی: برخی از بخش‌های کارخانجات فرآوری مواد غذایی مانند مناطقی که گرد و غبار غلات یا مواد قابل اشتعال دارند، ممکن است به تجهیزات الکتریکی ضد انفجار نیاز داشته باشند.
- تصفیه خانه‌های فاضلاب: در تأسیساتی که می‌توان گازهای بالقوه انفجاری در طی فرآیندهای تصفیه فاضلاب تولید کرد، از سوکت و پلاگ ضد انفجار برای تغذیه پمپ‌ها، هواکش‌ها و سایر تجهیزات الکتریکی استفاده می‌شود.
- کشتی سازی و محیط‌های دریایی: در کشتی‌ها و کارخانه‌های کشتی سازی از قطعات الکتریکی ضد انفجار برای اطمینان از ایمنی در حضور گازها و بخارات قابل اشتعال استفاده می‌شود.
- تاسیسات و نیروگاه‌ها: مناطق خاصی از تاسیسات تولید برق مانند مناطقی که از گاز طبیعی یا سایر سوخت‌های قابل اشتعال استفاده می‌کنند، ممکن است به تجهیزات الکتریکی ضد انفجار نیاز داشته باشند.
قیمت سوکت و پلاگ ضدانفجار
قیمت خرید سوکت پلاگ ضد انفجار می‌تواند بر اساس عوامل مختلفی از جمله نوع حفاظت، استانداردهای صدور گواهینامه، مواد مورد استفاده و سازنده متفاوت باشد. روش حفاظت در برابر انفجار مانند محفظه‌های ضد شعله (Ex d)، افزایش ایمنی (Ex e) یا سایر طرح‌های تخصصی می‌تواند بر هزینه تأثیر بگذارد. محفظه‌های ضد شعله که شامل هرگونه انفجار در داخل دستگاه می‌شوند، شاید به دلیل ساختار پیچیده‌شان گران‌تر باشند.
انتخاب متریال برای محفظه، کنتاکت‌ها و سایر اجزای تشکیل دهنده سوکت و پلاگ ضدانفجار می‌توانند بر قیمت تمام شده تأثیر بگذارد. محصولات ساخته شده از تولیدکنندگان معتبر مانند سوکت پلاگ ضد انفجار وارم ممکن است به دلیل شهرت برند هزینه بیشتری داشته باشند. ولتاژ و ظرفیت حمل جریان سوکت و پلاگ می‌توانند بر هزینه تاثیر بگذارند. رتبه بندی‌های ولتاژ یا جریان بالاتر ممکن است به ساختار و ویژگی‌های ایمنی قوی‌تری نیاز داشته باشد که به قیمت بالاتر منجر می‌شود.
برخی از انواع سوکت و پلاگ ضدانفجار ممکن است ویژگی‌های اضافی مانند مکانیسم‌های قفل پیشرفته، قابلیت‌های نظارتی یا سازگاری با پروتکل‌های صنعتی خاص باشند. این ویژگی‌ها می‌توانند به هزینه تاثیر بگذارند. برای به دست آوردن تخمین دقیق از هزینه، توصیه می‌شود مستقیماً با تامین کنندگان یا تولید کنندگان تماس بگیرید و استعلام قیمت بخواهید. همچنین خرید عمده نسبت به تکی می‌تواند با تخفیف همراه باشد.
کلام آخر
کاربرد سوکت و پلاگ ضدانفجار برای اطمینان از ایمنی و جلوگیری از حوادث در محیط‌های خطرناک است. برای جلوگیری از نشت جرقه در هنگام قطع و وصل شدن جریان باید از سوکت پلاک بهره برد. این وسیله برای کاربردهای مختلف از جمله صنایع نفت و گاز، کارخانه‌های فرآوری شیمیایی، عملیات معدن، تسهیلات تولیدی، آشیانه‌های هواپیما، صنعت داروسازی، کارخانه‌های فرآوری مواد غذایی و سایر محیط‌های خطرناک قابل استفاده خواهد بود. برای خرید سوکت و پلاگ ضدانفجار با مشاوران ما در «اطلس مگا ماشین» تماس بگیرید.
سوکت و پلاگ ضد انفجار چیست؟
سوکت و پلاگ ضد انفجار یا کلید پریز ضد انفجار ضد به دوشاخه و پریز الکتریکی گفته می‌شود که از هرگونه انفجاری که به دلیل جرقه‌های داخل محفظه ایجاد می‌شود، جلوگیری می‌کنند.
مزایای سوکت و پلاگ ضد انفجار چیست؟
ضد انفجار بودن، قابلیت استفاده در محیط‌های خطرناک و مستعد انفجار، ساخته شدن از مواد مرغوب و مقاوم، تولید در اندازه و شکل‌های متنوع و همچنین موجود در قیمت‌های مقرون به صرفه از جمله مزایای سوکت و پلاگ ضد انفجار است.
از سوکت و پلاگ ضد انفجار کجا استفاده می‌شود؟
سوکت و پلاگ ضد انفجار در محیط‌های مختلفی مورد استفاده قراره می‌گیرند، از جمله: صنعت نفت و گاز، کارخانه‌های فرآوری شیمیایی، عملیات معدن، تسهیلات تولیدی، آشیانه‌های هواپیما، صنعت داروسازی، کارخانه‌های فرآوری مواد غذایی، تصفیه خانه‌های فاضلاب، کشتی سازی و محیط‌های دریایی و تاسیسات و نیروگاه‌ها.