تجهیزات روشنایی ضد انفجار
چراغهای ضد انفجار
هنگامی که صحبت از روشنایی در مراکز صنعتی به خصوص در مناطق خطرناک باشد، چراغ ضد انفجار بیشتر یک ضرورت است تا یک گزینه! چرا که کارکنانی که در محیطهای خطرناک کار میکنند، دائماً در معرض خطر انفجارهای احتمالی هستند؛ که در صورت عدم اجرای صحیح اقدامات ایمنی، ممکن است رخ دهند. به همین دلیل هم چراغهای ضد انفجار بخش جداییناپذیر از هر کسب و کاری است که تحت شرایط خطرناک کار میکند.
هدف این مقاله ارائه مروری کلی در مورد چراغ ضد انفجار است که به شما کمک میکند تصمیم آگاهانهتری برای کسب و کار خود بگیرید.
چراغ ضد انفجار چیست؟
چراغهای ضد انفجار به وسیله روشنایی گفته میشود که قادر است جرقههایی را محدود کند که به طور بالقوه میتوانند گازهای قابل اشتعال موجود در جو را مشتعل کنند. بنابراین، چراغ ضد انفجار به تجهیزات روشنایی مقاوم در برابر انفجار اشاره نمیکند، بلکه به ظرفیت جلوگیری از انفجارهای خارجی در یک مکان خطرناک اشاره دارد. میتوان از تمامی این چراغها در مناطق گازی پرخطر Zone1 و Zone2 استفاده کرد.
ساختار چراغ ضد انفجار
ساختار چراغ ضد انفجار معمولاً در یک قاب یا محفظه ضخیم قرار میگیرد که از مواد محکمی مانند فولاد یا آلومینیوم ساخته شده است. علاوه بر این، به لنزهای بسیار بادوامی مجهز است که میتوانند در شرایط سخت کاری مقاوت کنند و از ترک خوردن جلوگیری کنند؛ ترکهایی که میتواند در نهایت منجر به نشتی و انفجار شوند.
با توجه به ساختار چراغ ضد انفجار، این چراغها ضمن صرفه جویی در مصرف انرژی، حاوی مواد سمی یا مضر مانند جیوه و سرب نیز نیستند؛ که برای محیط زیست مضر باشند. بنابراین، با توجه به این خصوصیات و ویژگی های چراغ ضد انفجار، استفاده از آنها به جای وسایل روشنایی سنتی دیگر، به کسب و کارها امکان سازگاری با محیط زیست را می دهد.
انواع چراغ های ضد انفجار
به طور کلی چراغ ضد انفجار به دو شکل ارائه میشوند:
- چراغهای پرتابل ضد انفجار
- چراغهای ثابت ضد انفجار
چراغ ضد انفجار پرتابل
چراغ ضد انفجار پرتابل را میتوان به راحتی از یک مکان به مکان دیگر منتقل کرد و در هر مکان و موقعیت دلخواه از آن استفاده کرد. بنابراین این نوع از چراغهای ضد انفجار در انواع سبکها، اندازهها و متناسب با نیاز انواع مختلف صنایع عرضه میشوند، صنایعی مانند دکلهای دریایی و زمینی، معادن زغال سنگ، کارخانههای غلات و شکر، کارخانههای پتروشیمی و غیره.
جدا از مصارف صنعتی، این دسته از چراغهای ضد انفجار برای عملکردهای دیگری چون عملیاتهای آتشنشانی، اکتشافات زمینشناسی وغیره هم مورد استفاده قرار میگیرند. به طور مثال چراغقوه ضدانفجار و هند لامپ ضد انفجار در این دسته از وسایل روشنایی ضد انفجار قرار میگیرند.
چراغ قوه ضد انفجار
این نوع از چراغ ضد انفجار، چراغقوهای که لقب خود ایمن یا IS را میگیرد، به گونهای طراحی شده است که از دمایهای بالا و غیر عادی اجزای کوچک داخلش پیشگیری کند و جرقهای برای مشتعل کردن مواد اطراف ایجاد نکند. به عبارت دیگر این چراغقوهها، ضد انفجار هستند و در محیط های پرخطرZone1,Zone0 و Zone2 قابل استفاده هستند.
اما چرا باید از چراغ قوه ضد انفجار استفاده کرد؟ در هر جایی که خطر انفجار هست، ابزارهای مخصوص به خودش هم نیاز است. موضوع خطر انفجار نه تنها جوشکارها، نصبکنندگان گاز یا رانندگان کامیونهای نفتی را شامل میشود، بلکه گروههای شغلی چون صنایع شیمیایی، انبار کالاهای خطرناک یا مغازههای رنگ نیز از اشتعال ناگهانی و انفجارهای ناشی از آن در امان نیستند. کسانی که در چنین محیطهای بالقوه خطرناکی کار میکنند، به چراققوه ضد انفجار نیاز دارند تا خود و همکارانشان را از خطرهای احتمالی در امان نگه دارند.
هند لامپ ضد انفجار
هر جا که به یک منبع نور ایمن و قابل انعطاف برای کاربردهایی چون گشتهای امنیتی، بازرسی و تعمیرات نیاز باشد، چراغهای هند لامپ ضد انفجار به میدان میآیند. این نوع از چراغ ضد انفجار علاوه بر قابلیت اطمینان و ایمنی، الزامات استاندارد حمل، وزن و ویژگیهای روشنایی را هم برآورده میکنند. یکی از کابردهای ضروری این چراغهای ضد انفجار را میتوان در استفاده پلیس و آتشنشانی برای اطمینان از ایمنی در صحنه تصادف در صورت مواد منفجره نام برد.
چراغهای ثابت ضد انفجار
دسته دوم از روشناییهای ضد انفجار، چراغ ضد انفجار ثابت هستند. همانطور که از نام آنها پیدا است، در یک مکان خاص، ثابت هستند و نمیتوان آنها را از یک مکان به مکان دیگر منتقل کرد. هنگامی که نیاز به نور در یک مرکز ثابت و مشخص باشد، استفاده از چراغ های ثابت ضد انفجار معقولتر است. این دسته مانند پروژکتور ضد انفجار معمولا برای روشن کردن مناطق پر خطر zone1 و zone2 استفاده میشوند.
Zone1 محیطهایی است که امکان ایجاد آمیزهای از گاز و هوای قابل اشتعال، تحت شرایط عادی وجود دارد. اما Zone2 مکانهایی است که تحت شرایط غیرعادی مانند نشت ناگهانی، مخلوط گاز و هوای قابل انفجار در مدت زمان کوتاهی به وجود میآید. از جمله این نوع چراغ ضد انفجار میتوان چراغ فلورسنت،LED ، چراغ آویز و پروژکتور ضد انفجار را نام برد.
چراغ فلورسنت ضد انفجار
چراغهای فلورسنت ضد انفجار برای نورپردازی و روشنایی محیطهای داخلی مثل سولهها با روش نصب سقفی، دیواری و آویز، و یا روشنایی محیطهای بیرونی با نصب بر روی پایه چراغ استفاده میشوند. به طورکلی ویژگی این چراغ ضد انفجار عباتند از:
- ساختار تیوپی 2 یا 4 فوتی
- رنج توانی 18، 36 و 58 وات
- نوع حفاظتی IIB و IIC
- لومن خروجی در محدوده متوسط
- محفظه ضد شعله (Exd) و یا ایمنی مضاعف (Exe)، فلورسنتهای بدنه باکالیت یا GRP دارای این نوع حفاظتی و مقاوم در برابر ضربه هستند.
- محدوده دمای محیطی گسترده از 40- تا 55+ درجه سانتیگراد
- قابل استفاده در Zone1، Zone2، Zone21 و Zone22
بر اساس زمینه کاربرد، نور فلورسنت ضد انفجار را میتوان در پالایشگاه، کارخانه پتروشیمی، پمپبنزین، تانکرهای نفت، مخزن سوخت، کارخانه شیمیایی، کارخانه آفت کش و هر جایی که گاز قابل اشتعال، بخار، مه و گرد و غبار وجود دارد استفاده کرد.
LED ضد انفجار
مهمترین اصول چراغ های LED ضد انفجار، محدود کردن دمای سطح لامپ و سطح قطعات الکترونیکی است که در تماس با گازها و گرد و غبار قابل اشتعال قرار دارند. بنابراین این چراغ ضد انفجار همیشه دمای سطح تماس الکتریکی را در محدودهای کمتر از حداقل دمای احتراق یا دمای اشتعال نگه میدارند و از انفجار جلوگیری میکنند. در حال حاضر، LEDهای ضد انفجار از کم مصرفترین نوع چراغهای ضد انفجار هستند که به طور گسترده در میادین نفتی، نیروگاهها، کارخانههای شیمیایی و پمپبنزینها استفاده میشوند.
چراغ آویز ضد انفجار
معمولا در چراغ آویزهای ضد انفجار بسته به رنگ نور مورد نیاز، از لامپهای متال هالید(HP) یا لامپهای بخار سدیم استفاده میشود؛ که خروجی نور بالایی را ارائه میدهند و عمر نسبتا طولانی دارند. البته نمونههای از چراغ آویز ضد انفجار هم وجود دارند که از فناوری نوآورانه LEDها استفاده کرده است، یعنی شدت نور بیشتر با مصرف انرژی کمتر است. طراحی جمع و جور اما مقاوم چراغ آویزهای ضد انفجار باعث شده تا سالهای زیادی را در بسیاری از کارخانههای صنعتی مورد استفاده قرار گیرند و در آزمون زمان مقاومت کنند.
پروژکتور ضد انفجار
این دسته از چراغ ضد انفجار، بسیار مقاوم، کارآمد و بادوام هستند. این ویژگیهای برجسته سری پروژکتورهای انفجار بدنه آلومینیومی هستند که در دو مدل گازی و LED قابل تهیه و خرید هستند. پروژکتورهای ضد انفجار گازی از لامپهای مختلفی چون لامپ متال هالید(HIE)، لامپ جیوه (HME) و لامپ سدیمی (HSE) استفاده میکنند که رنج توانی آنها بین 70 تا 1000 وات است. در طرف دیگر پروژکتورهای ضد انفجار LED هستند که درایورهای امن و قابل اتکا دارند و در برابر سرج، تداخلات الکترومغناطیسی و اتصال کوتاه مقاوم هستند. تمامی پروژکتورهای ضد انفجار دارای حفاظت IP66 هستند.
پروژکتورهای ضد انفجار در دو نوع ثابت و پرتابل قابل تهیه هستند. بنابراین میتوانید آنها را با خود به هر محیط خطرناک و قابل اشتعالی بروید و با توجه به نیازتان، شار نوری مورد نظرتان را تامین کنید. راحتی و سهولت در مونتاژ و نگهداری از دیگر ویژگیهای بارز این پروژکتورهای ضدانفجار است.
کاربرد انواع چراغ ضد انفجار
با توجه به مطالبی که در بالا به آن اشاره شد، کاربرد انواع چراغ ضد انفجار را با توجه به نوع چراغ ضد انفجار می توان به شکل زیر تعریف کرد:
- صنایعی مانند دکلهای دریایی و زمینی، معادن زغال سنگ، کارخانههای غلات و شکر، کارخانههای پتروشیمی و غیره.
- عملکردهای همچون عملیاتهای آتشنشانی، اکتشافات زمینشناسی و …
- استفاده پلیس و آتشنشانی برای اطمینان از ایمنی در صحنه تصادف در صورت مواد منفجره
- میادین نفتی، نیروگاهها، کارخانههای شیمیایی و پمپبنزینها
- پالایشگاه، کارخانه پتروشیمی، پمپبنزین، تانکرهای نفت، مخزن سوخت، کارخانه شیمیایی، کارخانه آفت کش و هر جایی که گاز قابل اشتعال، بخار، مه و گرد و غبار وجود دارد.
نکات شناسایی چراغ ضد انفجار استاندارد
استانداردهایی که در خصوص چراغ های ضد انفجار وجود دارند عبارتند از: استاندارد ATEX در اروپا و استاندارد NEC در آمریکای شمالی. برخی دیگر از استانداردهای مهم و رایج در خصوص تجهیزات و چراغ های ضد استاندارد IEC و استاندارد EN است. آرم تجهیزات ضد انفجار EX است. . در شکل زیر یک سری از این علایم آورده شده است.
اصولا تجهیزات ضد انفجار بایستی بر اساس این استانداردها، طراحی و ساخته شوند. تجهیزات ضد انفجار، بنا به نوع سیستم حفاظتی آنها، در برابر انفجار و محیطی که در آن فعالیت میکنند تفکیک میشوند؛ که بر اساس مشخصات آنها به صورت یک سری علائم اختصاری معمولاً بر روی برچسب آنها نوشته میشود. این اطلاعات معمولا بر روی بدنه آنها درج شده است و یا می توانید در کاتالوگ محصول آنها را مشاهده کرد.
خرید و استعلام قیمت چراغ ضد انفجار
شرکت اطلس مگا ماشین، یکی ازشرکتهایی است که سالهاست در زمینه تامین و مشاوره تجهیزات ضد انفجاری همانند چراغ ضد انفجار در حال خدمت رسانی به شما مشتریان عزیز است. این شرکت تامین کننده انواع نورهای ثابت و قابل حمل ضد انفجار برای نیازهای مختلف صنایع کشور است. تجربه مفید و گستردهی مجموعه اطلس مگا ماشین، ما را قادر میسازد تا نیازهای شما را تصور کنیم و راه حل مناسب را برای شما ارائه دهیم. با ما تماس بگیرید تا بتوانیم به شما کمک کنیم.
سوالات متداول
بله برخی از برندهای خارجی همانند وارم در داخل کشور دارای نمایندگی های فروش هستند که شما می توانید از طریق این نمایندگی ها این محصولات را تهیه و خرید نمایید.
از جمله برندهای خارجی این دسته می توان به چراغ آویز ضد انفجار STAHL ، چراغ آویز ضد انفجار شوخ، چراغ آویز ضد انفجار Cortem، چراغ آویز ضد انفجار اپلتون و… اشاره کرد.
- پیش از خرید چراغ ضد انفجار باید به زون یا طبقه بندی محیط های خطرناک کاری توجه داشته باشید.