محافظت ضد شعله یا نوع حفاظتی Ex d (قسمت اول)
مقدمه؛ منظور از تجهیزات ضد انفجار چیست؟
محافظت ضد شعله یا نوع d (محفظه Ex d ) که جزو تجهیزات ضد انفجار محسوب می شوند، برای مهار انفجار و جلوگیری از خروج هرگونه شعله، جرقه و بخارهای قابل اشتعال به محیط اطراف در صورت وقوع انفجار داخلی طراحی شده اند. علاوه بر این، یک محفظه Ex d از تجهیزات نصب شده در برابر رطوبت خارجی، خاک، گرد و غبار یا آب محافظت می کند. محفظه ممکن است تجهیزاتی مانند کنتاکتورها، رله ها، منابع تغذیه، ترانسفورماتورها، دستگاه های رادیویی و سایر تجهیزات الکتریکی با سطوح بالقوه داغ را در خود جای دهد.
در طرح بین المللی IECEx و در استاندارد اروپایی ATEX، روش حفاظتی ‘Ex d’ یا ضد شعله به ترتیب دارای استانداردهای IEC 60079-1 و EN 60079-1 می باشد. در این چارچوب نظارتی، ویرایش هفتم IEC 60079-1 معرفی علامت «Ex db» را برای دستگاه‌های دارای روش حفاظتی EPL Gb (سطح حفاظت از تجهیزات در مقابل گازهای پرخطر) و «Ex d» تایید کرد. این مصادف است با معرفی سطوح اضافی «Ex da Ga» و «Ex dc Gc» برای دستگاه‌های خاص که هنوز کاملاً حاشیه هستند.
برای سادگی در این مقاله، « Ex db» را با Ex d» « نشان می‌دهیم تا حوزه بحث همیشه و فقط به EPL Gb محدود شود. در این مقاله به محافظت ضد شعله یا نوع d می پردازیم و سایر انواع تجهیزات ضد انفجار را برایتان معرفی می کنیم. پس تا انتها با این بلاگ از اطلس مگا ماشین همراه باشید.
محافظت ضد شعله (Flameptoof) یا نوع d چیست؟
در محافظت ضد شعله یا نوع d ، محفظه ها به گونه ای طراحی شده اند که بدون آنکه محیط اطراف خود را شعله ور ساخته و یا به آن آسیب برسانند، برای تحمل انفجار داخلی در برابر گازها و بخارهای قابل اشتعالی که ممکن است به آنها وارد شوند مقاوم باشند. لذا نه تنها این محفظه ها بایستی در مقابل انفجارها مقاوم باشند، بلکه ضروری است کلیه قطعات متصل شده به آنها نظیر لولای درپوش و ورودی کابل ها نیز به اندازه ای محکم و مقاوم و بدون نفوذ وصل شده باشند که آنها هم همان ظرفیت تحمل انفجار را داشته باشند.
این محفظه ها در کارخانه های سازنده تا ۴ برابر فشار انفجار تحت تست قرار می گیرند، تا اطمینان حاصل شود که پارامترهای ایمنی کاملاً رعایت شده است. ضمناً به نحوی طراحی شده اند که در هنگام انفجار در داخل آنها حرارت به وجود آمده در کلیه سطوح خارجی به طور یکنواخت پخش می شود تا از اشتعال با انفجار گازهای موجود در محیط مستعد خطر اطراف محفظه جلوگیری شود.
آزمایش های مخصوص محفظه های نوع d
محفظه های مورد استفاده در روش محافظت ضد شعله یا نوع d برای گرفتن تأییدیه، علاوه بر آزمایش های الکتریکی بایستی حداقل ۷ آزمایش دیگر را با موفقیت طی کنند:
1. مقاومت در مقابل ضربه
2. مقاومت در برابر ایجاد الکتریسته ساکن
3. مقاومت در مقابل تابش اشعه فرابنفش UV (این آزمایش مخصوص قطعات پلاستیکی است، زیرا اشعه فرابنفش خورشید، قطعات پلاستیکی را از بین می برد.)
4. آزمایش فشار آب یا هوا با 5/1 برابر فشار مرجع، حداقل 5/3 بار (bar) به مدت ۱۰±۲ ثانیه (برای محفظه های با حجم تا ۱۰۰۰ سانتی متر مکعب) و برای حجم ۱۰۰۰ سانتی متر مکعب به بالا، ۴ برابر فشار مرجع
5. آزمایش برای مشخص شدن حداکثر دمای سطح
6. آزمایش فشار مرجع (در این روش برای بدست آوردن ماکزیمم فشار انفجار گازهای قابل انفجار به نسبت معینی با هوا مخلوط و با ایجاد جرقه منفجر می شوند. فشار ایجاد شده به وسیله انفجار را اندازه گیری میکنند و با فشار مرجع می سنجند.) این آزمایش برای تعیین مقاومت قطعات داخلی مورد استفاده قرار می گیرد.
7. آزمایش عدم انتقال اجزای داخلی محفظه به بیرون بر اثر انفجار (این آزمایش برای تعیین مقاومت کلیه قطعات مورد استفاده قرار می گیرد.)، علاوه بر اینها داشتن گواهینامه 9001 ISO نیز الزامی است.
به طور خلاصه، برای انجام آزمایش های انفجار گاز در داخل محفظه نوع d و با توجه به گروه های گازی اطراف آنها طبق استانداردهای IEC 60079-1A,EN50018 از گازهای به شرح زیر استفاده می شود:
1- دستگاه های برقی برای استفاده در گروه I از گاز متان (۰/9±5/8) درصد
2- دستگاه های برقی برای استفاده در گروه IIA از گاز پروپان (۰/۳ ± ۴/۶) درصد
3- دستگاه های برقی برای استفاده در گروه IIB از گاز اتیلن (۰/۵ ± ۸) درصد
4- دستگاه های برقی برای استفاده در گروه IIC از استیلن (۱ ± ۱۴) و گاز هیدروژن 1±31 درصد
بدیهی است بقیه درصد حجمی تا ۱۰۰ % را هوا تشکیل می دهد. این آزمایش‌ها برای حداقل سه نمونه مشابه به تعداد ۵ مرتبه تکرار میشود تا از صحت آن اطمینان حاصل شود.
فشار انفجار در تست محافظت ضد شعله یا نوع d
جهت آزمایش انفجار در داخل محفظه های ضد انفجار درصد حجمی مخلوطی از هوا، گاز با بخار قابل انفجار یا اشتعال را به نحوی انتخاب می کنند که بیشترین فشار در موقع انفجار ایجاد شود. به این فشار اصطلاحاً فشار انفجار گویند. فشار انفجار بر حسب PSI اندازه گیری می شود که ترکیب حجمی این گازها یا بخارهای قابل انفجار یا اشتعال در استاندارد اتحادیه اروپا به شماره EN50018 و نیز استاندارد بین المللی به شماره 1 – 60079 IEC آمده است.
تعیین مدت زمان رسیدن فشار انفجار به فشار ماکزیمم
در زمان آزمایش فشار انفجار می توان مدت زمانی را که طول می کشد تا ماکزیمم فشار انفجار حاصل شود، اندازه گیری نمود. این زمان به ماهیت زود اشتعالی یا دیر اشتعالی گاز یا بخار قابل اشتعال یا انفجار بستگی دارد، مثلاً هیدروژن بسیار زود آتش می گیرد در حالی که متان در قیاس با هیدروژن دیرتر آتش می گیرد. این زمان برحسب میلی ثانیه اندازه گیری می شود که میزان آن برای تعدادی از گازها به شرح جدول می باشد:
مدت زمان رسیدن فشار انفجار به فشار ماکزیمم چند نمونه گاز
| Gas or Vapour | TTP(ms) |
| Acetylene | 14 |
| Hydrogen | 7 |
| Ethelene | 25 |
| Ethyl Ether | 49 |
| Butadiene | 35 |
| Propane | 46 |
| Butane | 48 |
| Benzene | 48 |
| Pentane | 53 |
| Heptane | 52 |
| Acetone | 60 |
| Methyl Alcohol | 47 |
| Ethyl Alcohol Methane | 41 |
| Methane | 70 |
برای جلوگیری از بالا رفتن احتمالی درجه حرارت قطعات و دستگاه های برقی داخل این نوع محفظه ها (در شرایط عملیاتی عادی) و تعیین ماکزیمم درجه حرارت، بر روی آنها آزمایش ولتاژ انجام می شود که با توجه به نوع قطعه با دستگاه تغییر می کند.
آزمایش ولتاژ برای دستگاه های مختلف محافظت ضد شعله یا نوع d
1- برای وسایل روشنایی و مقاومتهای الکتریکی و وسایل مغناطیسی با ولتاژ %۱۰Un±
2- برای موتورهای الکتریکی با مقدار ولتاژ %۵ Un±
3- برای بقیه وسایل الکتریکی %۱۰ Un±
محصولات ضد انفجار با نوع حفاظتی Ex d
همه محصولات ضد انفجاری که از شرکت اطلس مگا ماشین خریداری می شود تمامی آزمایش های فوق را با موفقیت پاس کرده اند و دارای گواهینامه های ضد انفجار ATEX و IECx هستند در ادامه تجهیزاتی ضد انفجار Ex d معرفی می شوند.
روشنایی ضد انفجار
در ادامه چند مورد از مهم‌ترین و کاربردی‌ترین تجهیزات روشنایی ضد انفجار را بررسی می‌کنیم.
– مهتابی ضد انفجار : مهتابی های ضد انفجار با نوع حفاظتی Ex d از بدنه آلومینیومی ساخته شده اند در مدل های BAY51-D, BAY51 برند Warom، برند های ایرانی مثل گلنور، ماشین سازی شمال و… نیز موجود است.
– پروژکتور ضد انفجار : پروژکتور های ضد انفجار با نوع حفاظتی Ex d در دو مدل گازی و LED برندهای واروم، ماشین سازی شمال، CEAG، CORTEM و… موجود است
– چراغ آویز ضد انفجار : اگر شما قصد خرید آویز ضد انفجار با نوع حفاظتی Ex d دارید آویز های شرکت وارم از پرفروش ترین محصولات در بازار است. مدل های HRD91, HRD61,BDD91, BDD81 شرکت واروم را به شما پیشنهاد می کنیم
– آژیر فلاشر و اخطار ضد انفجار : محصولات ضد انفجار شرکت WAROM و MEDC در دو قیمت متفاوت با بالاترین نوع حفاظتی در شرکت اطلس مگا ماشین موجود است.
– کلید ضد انفجار : کلید های شرکت Cortem و Warom دارای نوع حفاظتی Ex d می باشند. کلید ضد انفجار BZM با داشتن قیمتی مناسب در تمامی محیط های پرخط قابل استفاده است.
– سوکت و پلاگ ضد انفجار : محصول BCZ85 وارم با نوع حفاظتی Exd IIC و محفظه آلومینومی در رنج های 16 تا 125 آمپر را می توانید از شرکت اطلس مگا ماشین خریداری کنید.
– ترمینال / جانکشن باکس ضد انفجار : باکس های ضد انفجار متناسب با کارکرد و محیط پرخطر در نوع های متفاوت حفاظتی ساخته می شوند. باکس با نوع حفاظتی Ex d این امکان را فراهم می کند که هرگونه تجهیز الکتریکی را داخل آن قرار داد. بنابرین عمده تابلو برق های ضد انفجار دارای نوع حفاظتی ضد شعله یا Ex d می باشند. این باکس های ضد انفجار دارای بدنه آلومینیومی هستند و در سه نوع حفاظتی IIB, IIB+H2, IIC ساخته شده اند. شرکت اطلس مگا ماشین نماینده رسمی وارم و تامین کننده باکس های ضد انفجار از برندهای ایرانی و خارجی است.
– گلند ضد انفجار : تمامی گلندهای ضد انفجار با نوع حفاظتی ضد شعله (Ex d) از جنس متریال برنجی است. شما می توانید برندهای Warom, Hawke, CMP, Elfite و برندهای ایرانی ماشین سازی شمال، توان عمران وسایر تولید کنندهای داخلی را از شرکت اطلس مگا ماشین تهیه کنید.
فروش تجهیزات ضد انفجار محافظت ضد شعله یا نوع d در اطلس مگا ماشین
شرکت مهندسی و بازرگانی اطلس مگا ماشین تامین کننده محصولات ضد انفجار (EX) و نماینده رسمی وارم با توجه به احساس نیاز صنعت نفت و گاز کشور در تامین تجهیزات و قطعات صنعتی در سال ۱۳۸۷ شروع به فروش تجهیزات ضد انفجار از جمله محافظت ضد شعله یا نوع Ex d کرده است.
کارشناسان فنی و پشتیبانی همواره در فرایند انتخاب کالاهای ضد انفجار، ابزار دقیق و برق صنعتی در کنار شما خواهند بود. جهت استعلام قیمت تجهیزات ضد انفجار و صنعتی یا خرید محصولات مرتبط به سایت اطلس مگا ماشین مراجعه فرمایید. یا برای ارتباط مستقیم با مشاوران فنی شرکت با شماره های 26303658-26303642 021 تماس حاصل فرمایید.