بالاست ضد انفجار چیست؟
اگر در ساختمان‌های خود از چراغ فلورسنت، یا چراغ با لامپ گازی استفاده می‌کنید، قطعا به وسیله‌ای به نام بالاست ضد انفجار یا ترانس وابسته خواهید بود. داشتن کنترل‌های پیشرفته بر میزان نور تولید شده در فضا و داشتن روشنایی مقرون به صرفه که از نظر انرژی هم کارآمد باشد، نتیجه‌ای است که تنها می‌توان با استفاده از بالاست مناسب بدست آورد.
اما استفاده از بالاست به همین جا ختم نمی‌شود. خطرات وسایل روشنایی موردی است که شاید در بسیاری از مکان‌ها بتوانیم آن را نادیده بگیریم اما اگر در مناطق مستعد خطر باشیم، چراغ‌ها میتوانند برایمان خطرآفرین و شروع‌کننده انفجار باشند. اینجا جایی است که اهمیت بالاست ضد انفجار روشن می‌شود، بیایید کمی عمیق‌تر نگاه نکنیم.
بالاست چیست؟
بالاست مقدار ولتاژ صحیح را برای راه‌اندازی لامپها فراهم میکند، مقدار جریانی را که پس از روشن شدن به سمت لامپها می‌رود تنظیم میکند و از همین راه روشنایی را کنترل، تنظیم و در نهایت خروجی نور لامپ را تثبیت میکند.
به بیان ساده‌تر، بالاست قلب منبع نور چراغ‌های فلورسنت یا چراغ گازی است. درست همانطور که قلب، جریان خون را در بدن تنظیم میکند؛ بالاست هم با مدیریت توزیع انرژی در سرتاسر دستگاه، روشن ماندن لامپ را تضمین میکند. قلب‌ها کار می‌کنند تا خون را از طریق کانال‌ها یا شریان‌ها در بدن پخش کنند، تا بدن را فعال و زنده نگه دارند. بالاست‌ها همین کار را برای فلورسنت‌های موجود در ساختمان شما انجام می‌دهند. فقط با این تفاوت که بالاست با انرژی، ولتاژ و جریان الکتریکی کار میکند.
وظیفه و عملکرد بالاست ضد انفجار
وظیفه وعملکرد بالاست به عنوان یکی از تجهیزات روشنایی ضد انفجار، به ساز و کار لامپها برمی‌گردد. به طور خلاصه، برای روشن شدن یا راه‌اندازی لامپها باید یک جرقه بین دو الکترود در لامپ ایجاد شود. این جرقه زمانی رخ می‌دهد که بالاست ضد انفجار به سرعت، مقدار صحیح ولتاژ و جریان الکتریکی را برای ایجاد جرقه تامین کند. سپس بلافاصله ولتاژ و جریان کشیده شده را به اندازه‌ای محدود میکند که یک نور خروجی ثابت تولید شود. بنابراین وظایف اصلی بالاست عبارتند از:
1)محدود کردن جریان شروع لامپ در محدوده مناسب
جریان شروع به جریان عبوری از لامپ در عرض 30 ثانیه پس از روشن شدن لامپ یا در طول فرآیند پیش گرم کردن لامپ اشاره دارد. جریان راه اندازی بسیار بیشتر از جریان کارکرد لامپ است، بنابراین هر لامپ دارای حداکثر جریان راه اندازی است. اگر جریان راه اندازی بیش از حد زیاد باشد، عمر مفید لامپ کوتاه می شود. اگر جریان خیلی کم باشد، لامپ نمی‌تواند فرایند پیش گرم برای شروع عادی را تکمیل کند.
2) ایجاد ولتاژ کافی برای روشن شدن یکنواخت لامپ
ولتاژ شروع لامپ باید برای یونیزه کردن گاز در برخی لامپها مثل لامپ تخلیه گاز کافی باشد، یعنی تولید یک پیک جریان که باعث تخلیه تابش به قوس بین الکترودها شود، به طوری که لامپ بتواند شروع به کار کند. بلاست این ولتاژ بالا را تامین میکند.
3) جلوگیری از تغییر شدید توان لامپ
اگرچه لامپ دارای محدوده مشخصی از مقادیر ولتاژ در طول طراحی و تحویل لامپ است، اما مقدار ولتاژ لامپ در طول استفاده واقعی و در طول عمر آن تغییر میکند. بالاست ضد انفجار ولتاژ را در یک محدوده مشخص تنظیم میکند تا قدرت لامپ به طور قابل توجهی تغییر نکند.
4)کنترل اتوماتیک جریان لامپ
بالاست از نرخ تغییر زمانی ولتاژ متناسب با جریان، برای تنظیم جریان کار لامپ استفاده میکند. یعنی از افزایش و کاهش جریان کار لامپ جلوگیری میکند.
بنابراین بالاست به عنوان قلب منبع نور چراغ‌های فلورسنت یا چراغ های گازی وظیفه ایجاد ولتاژ و جریان بالا، انجام مرحله جرقه‌زنی و درنهایت ایجاد نور یکنواخت و حفاظت از لامپ را دارد. این پارامترها در هر محیط خطرناکی که با مواد شیمیایی و گازها یا غبارهای قابل انفجار سر و کار دارند، می‌تواند فاجعه‌ساز شود. در این موارد، برای اطمینان خاطر و جلوگیری از صدمات جبران ناپذیر، ضروری است که از بالاست ضدانفجار یا به طور کلی لامپ‌‌های ضد انفجار استفاده کرد.
مزایای بالاست ضد انفجار
- حداقل مصرف انرژی: از بین بردن گرما و جریان القایی در خازن‌ها (جبرانی، چک و استارتر) باعث افزایش طول عمر تجهیزات به میزان دو تا سه برابر می‌شود. این موضوع همچنین به کاهش مصرف انرژی کمک میکند.
- کاهش خستگی چشم: در فضاهای اداری معمولاً از فرکانس‌های پایین در حدود 50 هرتز استفاده می‌شود. این فرکانس‌ها باعث خستگی چشم می‌شوند. بالاست الکترونیکی ضد انفجار با بالا بردن فرکانس به کاهش خستگی چشم کمک میکند.
- ضریب توان استاندارد: ضریب توان بالاست الکترونیکی ضد انفجار بالاتر از 95 درصد است. این ضریب توانی است که به تجهیزات نیرو می‌دهد. این مقدار توان مطابق با استاندارد بین المللی برق اروپا IEC است.
- راحتی در نصب و راه اندازی: بالاستهای الکترونیکی با چهار مدار ارائه می‌شوند که امکان راه اندازی راحت را فراهم می‌کنند. همچنین طراحی آن به گونه‌ایی است که نیاز همه صنایع را برآورده خواهد کرد.
انواع بالاست الکترونیکی ضد انفجار
در ادامه به بالاست الکترونیکی ضد انفجار اشاره می‌کنیم:
بالاست ضد انفجار
بالاست الکترونیکی ضد انفجار جهت استفاده در محیط‌های مستعد انفجار Zone 1 و Zone 2 کاربرد دارند. این بالاست مطابق با استاندارد تجهیزات ضد انفجار از جمله Iec En 60079-18 و Iec En 60079-7 تولید می‌شوند. بالاست مهتابی ضد انفجار اغلب سه خروجی یا چهار خروجی دارد که مناسب با تعداد لامپ فلورسنت است. همچنین به صورت تک پین یا دو پین در توان‌های 18 وات و 36 وات ساخته می‌شود. تعدادی مدار حفاظتی در بالاست مهتابی تعبیه شده‌اند که در شرایط غیرعادی بالاست را غیر فعال می‌کنند. این مدارها عبارتند از:
- محافظ افزایش دما
- محافظ افزایش یا کاهش ولتاژ
- مدار محافظ اتصال باز
بالاست اضطراری
بالاست اضطراری به همراه برق شهر به روشن شدن مهتابی فلورسنت کمک می‌کنند. زمانی که برق شهر قطع می‌شود، به طور خودکار به حالت اضطراری رفته و توسط باتری، لامپ فلورسنت روشن خواهد شد. مدت زمان نوردهی اضطراری بین یک تا پنج ساعت با محدوده توان 6 وات تا ۲۰ وات است. شارژ شدن باتری بدون دخالت فرد و به صورت هوشمند و اتوماتیک انجام می‌شود. بالاست اضطراری به یک لامپ LED مجهز است که به عنوان نمایشگر وضعیت باتری کار میکند.
نقش بالاست ضدانفجار در جلوگیری از خطر
برای جلوگیری از انفجار باید از افزایش و انتقال حرارت جلوگیری کرد. روشی اغلب که در بالاستهای ضد انفجار برای جلوگیری از افزایش و انتقال حرارت انجام می‌شود، به حفاظت نوع q معروف است. در این روش طبق استاندارد IEC 60079-5، بالاست ضد انفجار با پودر کوارتز یا پودر شیشه با ابعاد حداقل 0.5 و حداکتر 1 میلی‌متر پر می‌شود. اگر قرار باشد از ماده دیگری برای پر کردن بالاست ضد انفجار استفاده کرد، حتما باید از استانداردهای IEC 60079-5 و IEC 60079-5A پیروی کند. ویژگی یا پارامترهایی که برای پودرهای پرکننده بالاست ضد انفجار مهم است، مشخصات عایقی، نداشتن ناخالصی یا مواد آلی و میزان مجاز آب و رطوبت با حداکثر مقدار 0.1 درصد وزنی است. با چنین ویژگی‌هایی، مقاومت الکتریکی یکنواخت پودرها در سرتاسر بالاست تضمین می‌شود.
پودرهای مورد استفاده در روش محافظت نوع q، در صورت ایجاد شعله، آن را درون خودشان خفه می‌کنند و حرارتش را می‌گیرند. بنابراین بالاست ضد انفجاری که از محافظت نوع q استفاده میکند، شعله را به بیرون منتقل نمی‌کند و از افزایش درجه حرارت جلوگیری میکند.
عموما محفظه بالاست ضد انفجار از جنس فلز است تا غیرقابل اشتعال باشد، در مقابل شعله مقاوم باشد، مقاومت مکانیکی داشته باشد و… برای ساخت این محفظه‌ها، آزمایش فشار هیدرولیک مساوی با 0.5bar به مدت 60 الی 65 ثانیه انجام می‌شود و باید حداکثر میزان دفرمه شدن آن‌ها 0.5 میلی‌متر در کلیه جهات باشد. درجه حفاظت بالاستهای ضد انفجاری که از محافظت نوع q استفاده می‌کنند، حداقل IP 54 است.
آیا بالاست ضد انفجار نیاز به تعویض دارد؟
بله؛ اگرچه بالاست ضد انفجار به طول عمر مفید لامپها کمک میکند اما این به این معنی نیست که خودش عمر بینهایت دارد. بالاست و بالاست ضد انفجار هر دو ممکن است نیاز به تعویض داشته باشند تا از خطرات و یا هزینههای سنگین احتمالی جلوگیری کنند. شنیدن صدای وزوز، کم شدن نور یا سوسو زدن، تغییر رنگ و یا روشن نشدن لامپ همگی میتوانند نشاندهندهی زمان تعویض بالاست باشند.
شرکت اطلس مگا ماشین، با ارائه بالاست ضدانفجار از برندهای معتبر و جهانی مانند Warom (وارم) ، Stahl (اشتال) و… آماده خدمترسانی به شماست. ما مفتخر خواهیم بود که در صورت هرگونه سوال و راهنمایی درمورد خرید یا تعویض بالاستهای ضدانفجار، با ما در ارتباط باشید.
سوالات متداول
- بالاست ضد انفجار چیست؟
بالاست به منظور کنترل بر میزان نور تولید شده در فضا و داشتن روشنایی مقرون به صرفه در ساختمان‌هایی که از چراغ فلورسنت یا چراغ با لامپ گازی استفاده می‌کنید، کاربرد دارد. این وسیله خطرات وسایل روشنایی را کاهش می‌دهد.
- وظیفه و عملکرد بالاست ضد انفجار چیست؟
از وظایف بالاست می‌توان به محدود کردن جریان شروع لامپ در محدوده مناسب، ایجاد ولتاژ کافی برای روشن شدن یکنواخت لامپ، جلوگیری از تغییر شدید توان لامپ و کنترل اتوماتیک جریان لامپ اشاره کرد.
اشتراک گذاری
اشتراک گذاری