پایه چراغ روشنایی در تجهیزات ضد انفجار
در مراکز پراهمیت در حد مراکز پتروشیمی و صنایع نفتی و هر مجموعه ملی که به طور شبانه روزی کار میکنند، روشنایی بسیار ضروری خواهد بود. حال اگر در این محیطها ریسک و خطر انفجار نیز وجود داشته باشد، باید به روش استاندارد روشنایی را تامین نمود. در متن پیشرو از وبسایت اطلس مگا ماشین، به بررسی و شناخت پایه چراغ روشنایی با همان برج نوری پرداخته خواهد شد و این تجهیز به عنوان یکی از تجهیزات ضد انفجار مورد تحلیل و بررسی قرار خواهد گرفت.
چراغهای روشنایی ضد انفجار، بهعنوان قطعاتی حیاتی در صنایع بهمنظور جلوگیری از ایجاد جرقهزنی و کنترل حرارت طراحی شدهاند. چراغهای روشنایی از جنسهای متنوعی ساخته و بر اساس نوع کاربری و شرایط کاری استفاده میشوند. این تجهیزات اهمیت زیادی دارند و طراحی صحیح و استفاده مناسب از آنها و نصب صحیح برای ایجاد یک محیط کار ایمن و مطمئن ضروری است.
پایه چراغ روشنایی یا برج نوری چیست؟
پایه چراغ روشنایی یا برج نوری در تجهیزات ضد انفجار بهعنوان بخشی از سیستمهای روشنایی طراحیشده است تا در محیطهای پرخطر که ممکن است حاوی گازهای قابل اشتعال یا گرد و غبار انفجاری باشند، ایمنی و روشنایی کافی را فراهم کند. این تجهیزات بهگونهای ساخته شدهاند که از جرقهزنی یا ایجاد شرایطی که منجر به انفجار شود، جلوگیری کنند. این پایهها و برجهای نوری در محیطهای صنعتی مانند پالایشگاهها، صنایع شیمیایی، معادن و هرجایی که خطر انفجار وجود دارد، استفاده میشوند تا ایمنی کارگران و تأسیسات را تضمین کنند. برخی از ویژگیهای این تجهیزات عبارتاند از:
- از مواد مقاوم در برابر خوردگی و ضد انفجار (مانند آلومینیوم ضدزنگ یا فولاد ضدزنگ) ساخته میشوند.
- محفظه این چراغها بهگونهای طراحیشده است که هیچ جرقهای به خارج نشت نکند و در صورت بروز هرگونه جرقه یا انفجار داخلی، از گسترش آن به محیط خارجی جلوگیری شود.
- اتصالات و کابلهای استفادهشده در این چراغها نیز باید ضد انفجار باشند تا از هرگونه نشت جریان الکتریکی و ایجاد جرقه جلوگیری شود.
- معمولاً دارای درجه حفاظتی بالا (مانند IP65 یا بالاتر) هستند تا در برابر گردوغبار و آب مقاوم باشند.
- این تجهیزات معمولاً دارای تأییدیهها و استانداردهای بینالمللی مانند ATEX یا IECEx هستند که نشاندهنده تأییدیههای ضد انفجار بودن آنهاست.
انواع پایه چراغ روشنایی
پایه چراغ روشنایی و برج نوری در تجهیزات ضد انفجار دارای انواع مختلفی هستند که بسته به نیازهای خاص محیطهای مختلف صنعتی طراحی و استفاده میشوند. در زیر به برخی از انواع رایج پایه چراغ روشنایی اشاره شده است:
پایه چراغ روشنایی ضد انفجار ثابت
این پایهها بهصورت ثابت نصب میشوند و معمولاً برای روشنایی مناطق خاصی در محیطهای صنعتی استفاده میشوند. همچنین دارای ارتفاعهای مختلفی هستند و میتوانند به انواع چراغهای ضد انفجار مجهز شوند.
برج نوری قابلحمل ضد انفجار
این برجها بهگونهای طراحیشدهاند که قابلیت حمل و جابجایی دارند و میتوانند بهسرعت در مکانهای مختلف نصب شوند. معمولاً دارای سیستمهای خودکفای تولید برق (مانند ژنراتورهای دیزلی یا باتری) میباشند و برای مواقع اضطراری یا پروژههای موقت مناسباند و به لحاظ قیمت متفاوت هستند.
پایههای تلسکوپی ضد انفجار
این پایهها قابلیت تنظیم ارتفاع دارند و میتوانند بسته به نیاز، ارتفاع خود را تغییر دهند. همچنین برای کاربردهایی که نیاز به تغییر مداوم ارتفاع چراغها دارند، مناسب هستند.
پایه چراغ روشنایی خورشیدی ضد انفجار
این پایهها با استفاده از پنلهای خورشیدی، انرژی مورد نیاز چراغها را تأمین میکنند و برای مناطق دور افتاده که دسترسی به شبکه برق مشکل است، مناسب خواهند بود.
پایه چراغ روشنایی دیواری ضد انفجار
این پایهها به دیوار یا سازههای موجود نصب میشوند و برای روشنایی محلی و متمرکز استفاده میشوند و معمولاً در فضاهای بسته یا محیطهای کوچک صنعتی کاربرد دارند.
پایه چراغ روشنایی خودکار ضد انفجار
این پایهها به حسگرهای حرکتی یا زماندار مجهز هستند و بهصورت خودکار روشن و خاموش میشوند و مناسب برای صرفهجویی در انرژی و روشنایی هوشمند در محیطهای صنعتی هستند.
کاربردهای پایه چراغ روشنایی
برج روشنایی، کاربرد گستردهای در صنایع مختلف دارد. صنایع استفاده کننده از این تجهیزات روشنایی ضد انفجار عبارتاند از:
- پالایشگاهها و کارخانههای پتروشیمی
- تأسیسات تولید و ذخیرهسازی گاز طبیعی، سکوهای نفتی دریایی و پایانههای نفتی
- معادن زغالسنگ و معادن فلزی، تجهیزات و تأسیسات زیرزمینی
- کارخانههای تولید مواد شیمیایی و دارویی، تأسیسات تولید کودهای شیمیایی
- انبارهای ذخیره مواد منفجره، تأسیسات تولید مهمات و تجهیزات نظامی
- سیلوها و انبارهای ذخیره غلات، کارخانههای تولید خوراک دام
- انبارهای ذخیره سوخت و گازوئیل، تأسیسات تولید و نگهداری باتریهای لیتیومی
- کارخانههای ذوب فلزات و ریختهگری، تأسیسات تولید فولاد و آلومینیوم
- تولید و ذخیره مواد منفجره صنعتی، کارخانههای تولید محصولات آتشبازی
- نیروگاههای تولید برق با سوختهای فسیلی، تأسیسات تولید برق هستهای
- بندرها نفتی و پایانههای بارگیری مواد شیمیایی، تأسیسات نگهداری مواد خطرناک در بندرها
- بیمارستانها و آزمایشگاههای تحقیقاتی، تأسیسات تصفیه آب و فاضلاب
شرکتهای تولیدکننده پایه چراغ روشنایی
در جدول زیر، فهرستی از شرکتهای مطرح و مهم در تولید پایه چراغ روشنایی ضد انفجار به همراه کشور مبدأ آنها ارائهشده است:
| ردیف | نام شرکت | نام انگلیسی | کشور |
| 1 | ایتن | Eaton (Crouse-Hinds) | ایالاتمتحده آمریکا |
| 2 | آ ب ب | ABB | سوئیس |
| 3 | استال | R. STAHL | آلمان |
| 4 | امرسون | Emerson (Appleton) | ایالاتمتحده آمریکا |
| 5 | هابل | Hubbell | ایالاتمتحده آمریکا |
| 6 | براتک | Bartec | آلمان |
| 7 | وارم | Warom | چین |
| 8 | میدولر | Weidmüller | آلمان |
| 9 | کورتن | Cortem Group | ایتالیا |
| 10 | جی ای | GE Lighting | ایالاتمتحده آمریکا |
ویژگیهای مدلهای پایه چراغ روشنایی
مدلهای بهروز پایه چراغ روشنایی ضد انفجار دارای ویژگیهای پیشرفتهای هستند که آنها را از نسخههای قدیمیتر متمایز میکند. این ویژگیها بهمنظور افزایش ایمنی، کارایی، و طول عمر تجهیزات طراحیشدهاند. در زیر به برخی از ویژگیهای کلیدی این مدلهای بهروز اشاره خواهد شد:
- مواد ساخت بادوام و مقاوم
- طراحی ارگونومیک و آسان برای نصب و نگهداری
- فناوری LED پیشرفته
- سیستمهای کنترل هوشمند
- استانداردهای ایمنی بالا
- پایداری و بهرهوری انرژی
- مقاومت در برابر شرایط محیطی سخت
- گزینههای نصب متنوع
- توزیع نور بهینه
- بهرهوری در هزینهها
نکات مهم در نصب پایه چراغ روشنایی یا برج نوری
در زیر به برخی از نکات کلیدی در نصب پایه چراغ روشنایی یا برج نوری اشاره میشود:
- مطالعه و بررسی محیط: قبل از نصب، باید محیط بهدقت بررسی شود تا مکانهای مناسب برای نصب پایهها تعیین گردد و موانع فیزیکی مانند ساختمانها، درختان و سایر تجهیزات باید در نظر گرفته شوند.
- انتخاب محل مناسب: فاصله بین پایهها باید بهگونهای باشد که پوشش نوری یکنواخت و بدون سایه ایجاد شود و ارتفاع نصب چراغها باید بر اساس نیازهای روشنایی و استانداردهای ایمنی تعیین شود.
- تأمین پایه و اتصالات مقاوم: از پایههای ساختهشده از مواد مقاوم در برابر خوردگی و زنگزدگی مانند آلومینیوم و فولاد ضدزنگ و همچنین اتصالات و پیچهای مقاوم و ضدزنگ برای اطمینان از پایداری پایهها استفاده شود.
- تأمین ایمنی الکتریکی: برای نصب برج روشنایی بهتر است از کابلهای عایقبندی شده و مقاوم در برابر شرایط محیطی سخت استفاده شود و سیستم ارتینگ مناسب برای حفاظت در برابر برقگرفتگی و تخلیه الکتریکی نصب گردد.
- رعایت استانداردهای ایمنی و کیفیت: از مطابقت پایهها و چراغها با استانداردهای ایمنی مانند ATEX، IECEx و UL باید اطمینان حاصل گردد و بازرسیهای دورهای نیز برای اطمینان از کارکرد صحیح و ایمنی سیستم روشنایی انجام شود.
- نصب صحیح و دقیق: باید از تراز بودن پایهها در هنگام نصب برای جلوگیری از ناپایداری و افتادن مطئن شد و از ابزارهای مناسب و حرفهای برای نصب صحیح و دقیق پایهها استفاده نمود.
- سیستمهای کنترل و مدیریت: لازم است سنسورهای حرکتی و نوری برای کنترل هوشمند روشنایی و کاهش مصرف انرژی نصب شود و از سیستمهای کنترل از راه دور برای مدیریت و نظارت بهتر بر روشنایی استفاده شود.
- مدیریت و هماهنگی پروژه: برنامهریزی دقیق مراحل نصب و هماهنگی با سایر گروههای کاری صورت گیرد و آموزشهای کامل درباره نصب و نگهداری برای رعایت استانداردها و ایمنی به کارکنان ارائه شود.
- ملاحظات محیطی: پایهها بهگونهای که آلودگی نوری به حداقل برسد و تنها مناطق موردنیاز روشن شوند، نصب و نگهداری شود و در صورت امکان، از چراغهای خورشیدی یا سیستمهای روشنایی با بهرهوری انرژی بالا استفاده شود.
تعداد پایه چراغ روشنایی مورد نیاز در هر محدوده
تعداد پایه چراغ روشنایی مورد نیاز در هر محدوده به عوامل متعددی بستگی دارد. برای تعیین تعداد دقیق برج روشنایی، باید به موارد زیر توجه شود:
- سطح روشنایی موردنیاز: میزان روشنایی موردنیاز در هر محدوده (برحسب لوکس). استانداردهای صنعتی و ایمنی ممکن است میزان روشنایی مشخصی را برای محیطهای مختلف تعیین کنند.
- نوع فعالیت و کاربرد محیط: محیطهای صنعتی، تجاری، مسکونی و عمومی هرکدام نیازهای روشنایی متفاوتی دارند.
- ارتفاع نصب پایه چراغ: ارتفاع نصب چراغ بر نحوه پراکندگی نور و میزان پوشش نوری تأثیر دارد.
- نوع و توان چراغها: توان و بازده نوری چراغها (مثلاً چراغهای LED در مقایسه با چراغهای قدیمیتر).
- فاصله بین پایهها: فاصله بین پایهها بسته به نوع چراغ و پراکندگی نور میتواند متفاوت باشد.
- شرایط محیطی و معماری: موانع موجود در محیط، نوع سطح (زمین، دیوارها، ساختمانها) و استفاده از بازتابهای نور.
کلام آخر
با توجه به اهمیت بسیار زیاد روشنایی در تمامی صنایع مخصوصا در صنایعی که کاربری شبانه روزی دارند، استفاده از پایه چراغ روشنایی یا برج نوری بسیار مهم است. با توجه به انواع گسترده این محصول، باید به طور صحیح نصب و در بازه زمانی مناسب سرویس و نگهداری شوند. شرکتهای مختلفی در تولید این تجهیز مشغول به فعالیت هستند که یکی از این شرکتها، شرکت وارم است. اگر قصد خرید تجهیزات وارم اصل و باکیفیت را دارید، میتوانید به وبسایت اطلس مگا ماشین، نماینده رسمی این شرکت در ایران مراجعه نمایید.
سوالات متداول
چراغهای روشنایی ضد انفجار چگونه از ایجاد انفجار جلوگیری میکنند؟
چراغهای روشنایی ضد انفجار از مواد و فناوریهای خاصی ساخته میشوند که قادرند در برابر خطر ایجاد جرقه و انفجار مقاومت نشان دهند. این شامل استفاده از مواد ضد انفجار مانند فولاد ضدزنگ، آلومینیوم و پلاستیکهای ویژه، همچنین استفاده از فنّاوریهای کنترل حرارت و جریان است که جلوی ایجاد جرقه و انفجار را میگیرند.
چراغهای روشنایی ضد انفجار برای کدام صنایع مناسب هستند؟
این چراغها بیشتر برای صنایعی که با مواد قابلانفجار مانند گازها، بخارات، مایعات قابل اشتعال و مواد محیطی خطرناک کار میکنند.
چه عواملی در انتخاب و نصب پایه چراغ روشنایی ضد انفجار باید مدنظر قرار گیرد؟
انتخاب چراغهای مناسب باید بر اساس نیازهای خاص محیطی، استفاده از مواد مناسب، استانداردهای مربوطه، قابلیت انطباق با شرایط جوی و دمایی موجود در محیط، نیاز به نگهداری و تعمیرات، و بهرهوری انرژی باشد.